RĘCZNE PRACE TRANSPORTOWE - PRZEPISY I ZASADY BHP
Ręczne prace transportowe występują w większości zakładów pracy. Są to prace wykonywane w branży budowlanej, w przemyśle, ale także w handlu oraz czasami w biurze. O ile znaczna część pracowników zna przepisy BHP dotyczące norm dźwigania, znacznie mniej osób wie jak prawidłowo podnosić. A przecież sposób podnoszenia jest ważniejszy niż ciężar, który nosimy.
Skutki niewłaściwego transportu ręcznego dla pracownika
Pierwszym skutkiem jaki nasuwa się na myśl jest oczywiście ból pleców. Jest on wywołany przeciążeniem układu szkieletowo-kostnego i mięśniowego. Ból jest jednak albo sygnałem alarmowym, albo informacją, że już się wydarzyło coś złego: uszkodzenie kręgosłupa lub mięśnia albo innej tkanki miękkiej. Warto jednak spojrzeć dalej! Nasze ciało to maszynka do zarabiania pieniędzy oraz cieszenia się życiem. Kiedy nie zadbamy o nasze ciało, a w szczególności kręgosłup to możemy pójść na chorobowe wynoszące 80% pensji jeśli ból pleców jest spowodowany urazem kumulacyjnym, a nie ostrym – nie jest to wypadek przy pracy, a choroba. Możemy także nie otrzymać zdolności do pracy od lekarza i po prostu stracić pracę. Zatem niedbałość prawidłowy sposób dźwigania zgodnie z zásadami BHP może skutkować problemami finansowymi.
Skutki te przechodzą na życie prywatne – pracownik nie może wykonać wszystkich obowiązków domowy oraz czynności, które lubi – np. uprawiać sport.
Skutki niewłaściwego transportu ręcznego dla pracodawcy
Pracodawca tolerując niewłaściwe nawyki dźwigania lub pozwalając pracownikom dźwigać zbyt wiele naraża się na absencję pracownika. Skutkuje to koniecznością zapłacenia pracownikowi pensji, choć jest nieobecny w pracy. Musi zorganizować inną osobę, która wykona te prace (dodatkowy koszt). Ta osoba nie będzie prawdopodobnie tak wydajna, a jeżeli jest to nowa osoba na stanowisku pracy to kolejna osoba musi ją przeszkolić.
Kiedy rośnie ryzyko urazu?
Ryzyko urazu rośnie kiedy transportowany przedmiot jest:
- za ciężki w stosunku do norm BHP i możliwości pracownika,
- za duży,
- trudny do utrzymania,
- niewyważony lub niestabilny (o zmiennym środku ciężkości)
- ogranicza widoczność pracownikowi
Wpływ czynników indywidualnych na ryzyko urazów:
- brak doświadczenia przy ręcznych pracach transportowych (młodzi pracownicy),
- złe nawyki,
- brak wiedzy, znajomości przepisów BHP i świadomości na temat negatywnego wpływu dźwigania na organizm człowieka,
- możliwości fizyczne pracownika (siła, wzrost, masa ciała),
- przebyte w przeszłości choroby, w szczególności związane z kręgosłupem,
- staż pracy w zawodzie ma wpływ na urazy kumulacyjne,
- wiek oraz naturalne starzenie się organizmu,
- otyłość,
- palenie papierosów
Wpływ miejsca pracy na ryzyko urazów:
- brak dostatecznej przestrzeni – nieprawidłowa szerokość dróg komunikacyjnych,
- droga transportowa jest śliska lub nierówna,
- wysoka, niska temperatura,
- wilgotność powietrza,
- niedostateczne oświetlenie,
- hałas w środowisku pracy.
Normy dźwigania
Mężczyzna może maksymalnie podnieść:
30 kg – przy pracy stałej,
50 kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę)
Kobieta może maksymalnie podnieść:
12 kg – przy pracy stałej,
20 kg – przy pracy dorywczej
Dźwiganie zespołowe – ciężar na osoboę – mężczyźni:
25 kg – przy pracy stałej
42 kg – przy pracy dorywczej
Maksymalna długość drogi podczas dźwigania – 25 m
Maksymalna różnica poziomów podczas dźwigania – 3 m
Maksymalny ciężar przenoszony ręcznie – 500 kg
Sposób dźwigania
Normy dźwigania określa wewnętrzna instrukcja BHP dotycząca ręcznych prac transportowych w każdym zakładzie – napisana na podstawie rozporządzenia w sprawie BHP przy ręcznych pracach transportowych. Sposób podnoszenia ciężarów jest jednak ważniejszy niż ciężar, który podnosimy. Świetnie widać to na zawodach StrongMan – osoby podnoszą znacznie więcej niż dopuszczalne normy, a mimo to nie mają urazów (przynajmniej na zawodach).

Jak prawidłowo dźwigać?
Dźwiganie powinno odbywać się na nieruchomym kręgosłupie, który powinien być w pozycji ergonomicznej, a uginać powinny się kolana. To sprawia, że ciężar jest dźwigany przez największe mięśnie ciała – mięśnie czworogłowe nóg, a nie delikatne mięśnie pleców odcinka lędźwiowego. Ponadto poprzez działanie momentu siły dźwigając nieprawidłowo – na prostych nogach i zgiętym kręgosłupie – sprawiamy, że obciążenie na kręgosłup może wynosić nawet kilkaset kilogramów!

Podsumowanie
Kiedy prowadzę szkolenie BHP i poruszam temat dźwigania ręcznego oraz omawiam prawidłowe techniki część osób zgadza się ze mną, a część bardziej lub mniej otwarcie szuka argumentów typu: nie da się, nie ma na to czasu, itp. Często ci pierwsi zgadzają się, ponieważ już w przeszłości mieli problémy z kręgosłupem spowodowane nieprawidłową techniką podnoszenia i zdają sobie sprawę jak ważne to jest. Zawsze daję z siebie 200% aby uświadomić pracownikom, iż konsekwencje tych prac będą ponosić oni sami: życie z bólem, ograniczenia związane ze sportem i różnymi pracami. Dlatego zawsze warto szukać sposobu żeby się dało, a nie powodu dlaczego się nie da.