ZDARZENIA POTENCJALNIE NIEBEZPIECZNE
W polskim prawie oficjalnie nie funkcjonują zdarzenia potencjalnie niebezpieczne, jednak są one źródłem wartościowej wiedzy dla służb BHP jak zapobiegać wypadkom. W zasadzie jeśli doszło do niebezpiecznej sytuacji, lecz nikt nie ucierpiał to nie ma obowiązku prawnego raportowania takiego zdarzenia. Wiele koncernów zagranicznych wprowadza taki obowiązek regulaminem wewnętrznym.
Czym jest zdarzenie potencjalnie niebezpieczne?
Zdarzenie potencjalnie niebezpieczne to zdarzenie w wyniku którego doszło lub mogło dojść do wypadku, jednak albo zostało usunięte to zagrożenie, albo do zdarzenia doszło lecz nikt nie został ranny.
Przykład:
- Pracownik jadąc samochodem służbowym uczestniczył w kolizji. Samochód został mocno uszkodzony, a pracownikowi na szczęście nic się nie stało.
- Pracownik – signalista-hakowy – wydawał sygnały operatorowi dźwigu. Stał w strefie bezpiecznej kiedy zerwały się zawiesia. Nikt nie został poszkodowany.
Zdarzenie potencjalnie wypadkowe różni się zatem od wypadku jedynie tym, że nie było poszkodowany. Wszystkie pozostałe elementy definicji wypadku przy pracy zostały zachowane: zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, związane z pracą.
Jak dokumentować takie sytuacje?
Jak już wspominałem polskie przepisy BHP nie definiują w ogóle ani zdarzeń potencjalnie niebezpiecznych i tym bardziej ich raportowania. Dobrą praktyką jest jednak robić takie raporty na druku dowolnie przyjętym w zakładzie pracy. Należy skupić się na przyczynach zagrożnia i wnioskach profilaktycznych. Takich zdarzeń często jest wiele w skali roku więc można także prowadzić rejestr sytuacji niebezpiecznych – podobnie jak prowadzi się rejestr wypadków.
Jakie korzyści płyną z raportowania zdarzeń niebezpiecznych?
Jeżeli jedno zagrożenie występuje kilkukrotnie i nie zostanie zaraportowane w końcu może dojść do wypadku. Raportowanie i wyciągnie konstruktywnych wniosków oraz wdrażanie ich w życiu znacznie poprawia warunki bezpieczeństwa w firmie. Warto także dodać, iż czasami takie zdarzenia dotycza pracownika, który został uderzony przez jakiś element, odczuwa ból lecz po krótkim czasie ustępuje. Dolegliwości jednak pojawiają się w późniejszym czasie. Pracownik zgłaszając się do lekarza 1-2 dni później jeżeli ma uraz zgłasza to jako wypadek przy pracy. Wtedy taki raport zdarzenia potencjalnie niebezpiecznego będzie dowodem, iż pracownik zgłosił to zdarzenie oraz że firma nie zignorowała tego faktu i podjęła adekwatne działania BHP w celu ochrony innych pracowników przed tymi zagrożeniami.
Near miss, potential incident
Niektóre firmy używają anglojęzycznych nazw. Ponadto zdarzenia niebezpieczne rozdzielone są na dwa typy:
Near miss – zdarzenie miało miejsce lecz nikt nie ucierpiał.
Przykład: element spadł z rusztowania lecz na szczęście nikt nie został ranny
Potential incident – zdarzenie nie miało miejsca ponieważ zagrożenie zostało wcześnie wykryte i zneutralizowane.
Przykład: Pracownik zauważył zwisający z rusztowania element lecz dzięki szybkiej reakcji nie upadł z wysokości.
Kto powinien zgłaszać zdarzenia niebezpieczne?
Zdarzenia potencjalnie niebezpieczne powinny być zgłaszane przez pracowników oraz kierowników. Są to osoby, które są najbliżej stanowisk i procesu pracy. Służba BHP, która ustala standardy bezpieczeństwa pracy wraz z kierownictwem niestety nie jest w stanie dostrzec tylu sytuacji potencjalnie wypadkowych co pracowników, który najlepiej zna swoje stanowisko pracy. Firmy, którym najbardziej zależy na raportowaniu tych zdarzeń, dają pracownikom nagrody za zgłoszenie największej ilości zdarzeń niebezpiecznych niosących wartościową wiedzę o zagrożeniach. Finalnie ilość wypadków, których udało się uniknąć rekompensuje w znacznym stopniu nagrody przyznane pracownikom.
