Państwowa Inspekcja Pracy – Kontrole - wszystko co musisz wiedzieć

Państwowa Inspekcja Pracy to organ państwowy powołany do kontroli przestrzegania przez pracodawców przepisów prawa pracy, w tym przepisów BHP. Inspektor pracy jest niejako arbitrem pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Dowiedz się na jakich zasadach Państwowa Inspekcja Pracy może prowadzić kontrole.

Państwowa Inspekcja Pracy może kontrolować pracodawców. Zatem warto odpowiedzieć sobie kim jest pracodawca. Jest to osoba prawna lub fizyczna zatrudniająca osoby. Podkreślić należy fakt, iż osoby prowadzące działalność gospodarczą i niezatrudniające pracowników nie podlegają kontrolom Państwowej Inspekcji Pracy!Dlaczego? Ponieważ nie są pracodawcami. Warto jednak podkreślić iż kontrolom podlegają konkretne osoby, a nie cała firma. Oznacza to, iż jeżeli prezes zarządu, właściciel lub kierownik dopuszcza się łamania prawa pracy, w tym przepisów BHP – to oni odpowiadają jako osoby, a nie firm.

Cel: 1000 like’ów! Obywatelu, pomożecie? 🙂

Takich okoliczności jest wiele, jednak skupię się na tych najpopularniejszych.

Państwowa Inspekcja Pracy rutynowo kontroluje co jakiś czas przedsiębiorstwa. Inspektor Pracy po prostu przynosi zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli oraz o zakresie kontroli, przychodzi i kontroluje.

Równie częstym powodem kontroli jest donos pracownika. Jeżeli pracownik uważa, że pracodawca nie przestrzega wobec niego przepisów prawa pracy, w tym BHP może napisać wniosek lub prośbę do Państwowej Inspekcji Pracy o interwencję w celu wymuszenia stosowania odpowiednich przepisów przez pracodawcę. Pracownik powinien napisać takie pismo i złożyć je na dzienniku podawczym lub wysłać pocztą. Powinien się także podpisać po to aby mógł otrzymać pismo zwrotne do 30 dni z informacją co w tej sytuacji zrobiła Państwowa Inspekcja Pracy. Pracownik oczywiście może poprosić o anonimowość – a Inspektor ma obowiązek ją zapewnić. Inspekcja Pracy nie zajmuje się tzw. „anonimami“, chyba jest ich wiele dotyczących jednej sprawy w jednej firmy.

Kolejnym powodem kontroli Państwowej Inspekcji Pracy jest ciężki, śmiertelny lub zbiorowy wypadek przy pracy. W takiej sytuacji pracodawca powinien niezwłocznie powiadomić PIP o takim zdarzeniu, a Inspektor ma obowiązek zjawić się na miejscu wypadku.

W razie otrzymania zawiadomienia o zagrożeniu dla życia lub zdrowia pracowników Inspektor PIP ma obowiązek także zjawić się na miejscu zdarzenia. Wtedy podejmuje kontrolę bez zapowiedzi, okazując jedynie legitymację.

Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy ma obowiązek zapowiedzieć swoją kontrolę w firmie. Po dostarczeniu (osobiście lub listownie) zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli Inspektor kontroluje firmę w terminie od 7 do 30 dni od daty dostarczenia dokumentu. Na takim zawiadomieniu musi być także określony zakres kontroli (czas pracy, akta osobowe, urlopy, BHP).

Niezapowiedziana wizyta Inspektora PIP może być jedynie w sytuacji wypadku przy pracy lub otrzymania informacji o zagrożeniu dla zdrowia bądź życia pracowników.

Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy w razie wykrycia nieprawidłowości może nałożyć różne sankcje na pracodawcę. Najbardziej „przyjazne“ to nakaz wykonania konkretnych działań (szkoleń BHP, oceny ryzyka zawodowego, dokumentacji wydania odzieży roboczej, itp.) oraz wystąpienie (lżejsza forma nakazu – sugestia inspektora). Jednak Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo także nałożyć mandat lub skierować sprawę do sądu.

Kodeks pracy w dziale trzynastym określa następujące kary finansowe:

Art. 281. Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:

1) zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę,

1a) nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w art. 251 § 4 pkt 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia,

2) nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy,

3) wypowiada lub rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy,

4) stosuje wobec pracowników inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy o odpowiedzialności porządkowej pracowników,

5) narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,

6) nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,

7) pozostawia dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem

– podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Art. 282. § 1. Kto, wbrew obowiązkowi:

1) nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń,

2) nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu,

3) nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy,

podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą lub sądem pracy.

Art. 283. § 1. Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto:

1) (uchylony)

2) wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy;

3) wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;

4) wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;

5) wbrew obowiązkowi stosuje:

a) materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,

b) substancje chemiczne i ich mieszaniny nieoznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,

c) substancje niebezpieczne, mieszaniny niebezpieczne, substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie nieposiadające kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem;

6) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób;

7) nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy;

8) utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań;

9) bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.

Podkreślić należy fakt, iż kary otrzymuje osoba, a nie firma!