APTECZKA DO FIRMY

Każda firma powinna zapewnić sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku. Na ten system składają się osoby wyznaczone do udzielania pierwszej pomocy, procedury postępowania w razie wypadku oraz oczywiście sprzęt, gdzie kluczową rolę odgrywa apteczka. Jednak firmy znacznie różnią się od siebie zagrożeniami. Od zagrożeń mechanicznych, przez chemiczne, termiczne, aż po biura w których zagrożeń wypadkowych jest bardzo mało. Jak zatem właściwie dobra apteczkę do warunków pracy? Zapraszam do lektury!

Każda firma ma obowiązek samodzielnie dostosować skład apteczki do występujących zagrożeń. Kluczową rolę odgrywa tu lekarz medycyny pracy, który ustala wraz z pracodawcą ilość, usytuowanie i wyposażenie apteczek. Mówi o tym paragraf 44 ust. 2 ogólnych przepisów BHP (Dz. U. Z 2003 Nr 169 poz. 1650). W praktyce to pracodawca lub kierownik powinien stworzyć listę wyposażenia oraz przesłać do lekarza medycyny pracy w celu zaopiniowania składu oraz ewentualnych sugestii co można dodać do tej apteczki.

Większość firm ma jednak typowe zagrożenia dlatego też można korzystać z gotowych składów, które w Polsce funkcjonują na bazie niemieckich norm DIN. Dwa najczęściej występujące składy to DIN 13164 lub DIN 13157. Poniżej przedstawiam skład wyposażenia wg normy DIN 13157:

• 1 szt. – Kompres zimny
• 2 szt. – Kompres na oko
• 3 szt. – Kompres 10 x 10cm (pak po 2 szt.)
• 2 szt. – Opaska elastyczna 4m x 6cm
• 2 szt. – Opaska elastyczna 4m x 8cm
• 1 kpl. – Plaster 10 x 6 cm (8szt.)
• 1 kpl. – Zestaw plastrów (20szt.)
• 1 szt. – Przylepiec 5m x 2,5 cm
• 1 szt. – Opatrunek indywidualny G
• 3 szt. – Opatrunek indywidualny M
• 1 szt. – Opatrunek indywidualny K
• 1 szt. – Chusta opatrunkowa 60 x 80cm
• 2 szt. – Chusta trójkątna
• 1 kpl. – Chusta z fliseliny (5 szt.)
• 1 szt. – Koc ratunkowy 160 x 210 cm
• 1 szt. – Nożyczki 19 cm
• 4 szt. – Rękawice winylowe
• 2 szt. – Worek foliowy 30×40 cm
• 1 szt. – Instrukcja udzielania pierwszej pomocy wraz z wykazem telefonów alarmowych
  dodatkowo:
• 6 szt. – Chusteczka dezynfekująca
• 1 szt. – Ustnik do sztucznego oddychania

Jak łatwo zauważyć w takiej apteczce nie ma żadnych leków ani wody utlenionej. Lekarze zwykle nie zatwierdzą takich elementów wyposażenia apteczki. Woda utleniona szybko się przeterminowuje, a woda z kranu jest na tyle czysta, że bardzo dobrze odkaża. Leki natomiast mogą być zalecane i podawane (nawet te bez recepty!) przez lekarza medycyny – a wśród pracowników typowych firm lekarzy raczej nie ma.

Zdarza się jednak, że zagrożenia występujące w firmie wymagają specjalnego dodatkowego wyposażenia. Czasami są to hydrożele na oparzenia, a w innych przypadkach mogą to być różnego rodzaju substancje wynikające z wymagań karty charakterystyki substancji niebezpiecznej. Przykładowo jeżeli w laboratorium występuje metanol to 4. Punkt karty charakterystyki – pierwsza pomoc – wskazuję, iż apteczka powinna być wyposażona w etanol w postaci alkoholu etylowego czyli wódki. Jest to zgodne z przepisami BHP i lekarz medycyny pracy, po przedstawieniu mu takich wytycznych z karty charakterystyki, zatwierdzi skład apteczki z wódką (!). Inny wymogiem BHP na stanowiskach pracy gdzie występują substancje żrące będzie aparat do płukania oka, a przy substancjach łatwopalnych prysznic bezpieczeństwa.

Apteczka pierwszej pomocy powinna być oznakowana białym krzyżem na zielonym tle. Czerwony krzyż na białym tle jest nieprawidłowym oznaczeniem apteczki! Przepisy BHP nie definiują czy apteczka ma być w walizce, szafce, szufladzie lub w jakimś innym konkretnym miejscu. To pracodawca wraz z lekarzem medycyny pracy decydują o usytuowaniu apteczki. Apteczka może być nawet w szafce – jednak musi to być szafka dedykowana specjalnie pod ten cel oraz oznakowana białym krzyżem na zielonym tle.

Ta instrukcja jest wprost wymagana przez przepisy BHP. Jej treść powinna być dostosowana do zagrożeń występujących w firmie. Musi być ona wywieszona w widocznym miejscu (w przeciwieństwie do instrukcji BHP, które muszą być stale dostępne, a niekoniecznie wywieszone w miejscu pracy). Instrukcja powinna być także opracowana w języku osób pracujących w firmie. W Polsce pracuje coraz więcej osób mówiących w języku ukraińskim czy angielskim – w takim przypadku prawidłowym będzie zapewnienie im instrukcji właśnie w tym języku.

Pracodawca ma również obowiązek poinformować pracowników o osobach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy. Informacja powinna zawierać: imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy oraz forma kontaktu, najczęściej jest to nr telefonu. Najprostszą formą przekazania takiej informacji jest wywieszenie listy takich osób obok apteczki. Często lista ta zawiera zdjęcia. Jest to dobre rozwiązanie w firmach, gdzie pracuje setki osób i nierzadko te osoby nie znają się nawzajem.

Cały system pierwszej pomocy, w szczególności apteczki są przedmiotem kontroli BHP zarówno Państwowej Inspekcji Pracy jak i Państwowej Inspekcji Sanitarnej. PIP może nakładać kary za nieprzestrzeganie przepisów BHP od 1000 zł. Sanepid natomiast najczęściej daje wyłącznie nakaz realizacji zaleceń pokontrolnych, a jedyne konsekwencje finansowe to opłata za kontrolę około 150 – 200 zł.