JAK PRAWIDŁOWO ZORGANIZOWAĆ NADZÓR BHP NA BUDOWIE?
Wielu przedsiębiorców, większych bądź mniejszych, prowadzi biznes w branży budowlanej. Niestety jest to najbardziej niebezpieczna gałąź gospodarki. Każdego roku dochodzi do wielu wypadków przy pracy, w tym ciężkich i śmiertelnych. Niejednokrotnie przyczyną wypadków jest nieprzestrzeganie przepisów BHP. To łamanie przepisów i zasad BHP wynika m.in. z braku właściwego nadzoru. Przez właściwy nadzór mam na myśli osobę, która w sposób jednoznaczny zakomunikuje, upomni, poinstruuje o konieczności stosowania przepisów BHP podczas prac budowlanych. Jak właściwie zorganizować taki nadzór, aby przepisy BHP na budowie były spełniane, a właściciel firmy mógł spać spokojnie? Zapraszam do lektury.
Kto może sprawować nadzór BHP na budowie?
W Polsce ogólnie przyjęło się, że nadzór BHP na budowie pełni albo sam właściciel, kierownik budowy lub robót albo brygadzista. Ten ostatni w świetle prawa nie jest osobą, która może kierować pracownikami.
Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac budowlanych mówi tak:
5. Bezpośredni nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy na stanowiskach pracy sprawują odpowiednio kierownik robót oraz mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowiązków.
Przepisy nigdzie nie wspominają o brygadziście. Istnieje on wyłącznie w ustnych przekazach. Kiedy jednak dochodzi do kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie BHP na budowie, albo do wypadku ten brygadzista w ogóle nie jest uznawany za nadzór.
Pracodawca
Sam pracodawca może pełnić nadzór na budowie wcielając się w rolę osoby kierującej pracownikami. Jeżeli natomiast nie jest on osobiście zaangażowany w proces budowlany ma obowiązek zorganizować właściwą strukturę nadzoru. Jeżeli nie zapewni takiej właściwej struktury nadzoru BHP na budowie odpowiada on, włącznie z odpowiedzialnością karną, za niezapewnienie właściwego nadzoru.
Kierownik budowy lub robót
Taka osoba powinna posiadać uprawnienia budowlane nadzorując prace. Jest jednak szereg prac niewymagających pozwolenia na budową, a tym samym nadzoru osoby z uprawnieniami budowlanym. Mowa tutaj np. o wymianie kostki brukowej. Takie prace może wtedy nadzorować kierownik robót.
Mistrz budowlany
Nie chodzi tutaj o osobę z uprawnieniami mistrza uzyskanymi w Cechu. Jest to zbieżność nazewnictwa. Mistrz budowlany to osoba, która stoi na czele brygady oraz często pracuje razem z pracownikami. W praktyce nazywa się go majstrem lub brygadzistą. Formalnie jednak powinien mieć wpisane stanowisko pracy mistrz budowlany w umowę o pracę aby stanowił formalny element najniższego nadzoru w zakresie BHP.
Kto może sprawować nadzór BHP na budowie?
W Polsce ogólnie przyjęło się, że nadzór BHP na budowie pełni albo sam właściciel, kierownik budowy lub robót albo brygadzista. Ten ostatni w świetle prawa nie jest osobą, która może kierować pracownikami.
Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac budowlanych mówi tak:
5. Bezpośredni nadzór BHP na budowie sprawują odpowiednio kierownik robót oraz mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowiązków.
Przepisy nigdzie nie wspominają o brygadziście. Istnieje on wyłącznie w ustnych przekazach. Kiedy jednak dochodzi do kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie BHP na budowie, albo do wypadku ten brygadzista w ogóle nie jest uznawany za nadzór.
Pracodawca
Sam pracodawca może pełnić nadzór na budowie wcielając się w rolę osoby kierującej pracownikami. Jeżeli natomiast nie jest on osobiście zaangażowany w proces budowlany ma obowiązek zorganizować właściwą strukturę nadzoru. Jeżeli nie zapewni takiej właściwej struktury nadzoru BHP na budowie odpowiada on, włącznie z odpowiedzialnością karną, za niezapewnienie właściwego nadzoru.
Kierownik budowy lub robót
Taka osoba powinna posiadać uprawnienia budowlane nadzorując prace. Jest jednak szereg prac niewymagających pozwolenia na budową, a tym samym nadzoru osoby z uprawnieniami budowlanym. Mowa tutaj np. o wymianie kostki brukowej. Takie prace może wtedy nadzorować kierownik robót.
Mistrz budowlany
Nie chodzi tutaj o osobę z uprawnieniami mistrza uzyskanymi w Cechu. Jest to zbieżność nazewnictwa. Mistrz budowlany to osoba, która stoi na czele brygady oraz często pracuje razem z pracownikami. W praktyce nazywa się go majstrem lub brygadzistą. Formalnie jednak powinien mieć wpisane stanowisko pracy mistrz budowlany w umowę o pracę aby stanowił formalny element najniższego nadzoru w zakresie BHP.
Wszystkie osoby powyżej muszę posiadać aktualne szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracodawców oraz innych osób kierujących pracownikami. Właściwe nazwanie stanowiska w umowach, przekazanie odpowiedniego zakresu obowiązków oraz przeszkolenie w zakresie BHP dla kadry zarządzającej sprawia, że w firmie budowlanej prawidłowo działa system nadzoru BHP, a tym samym ryzyko wypadku spada, a bezpieczeństwo rośnie.
Obowiązki osób kierujących pracownikami (nadzoru) na budowie w zakresie BHP
Kodeks pracy w artykule 212 wyszczególnia następujące obowiązki nadzoru:
Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:
1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
4) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
6) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Warto dodać, iż osoba z nadzoru nie musi podpisywać zakresu obowiązków. Powyższy zakres jest na stałe przyporządkowany do osób kierujących pracownikami i nie mogą się w żaden sposób zrzec tych obowiązków.
Warto na koniec zwrócić uwagę, iż są to dość ogólne obowiązki, po to aby dostosować do każdego stanowiska pracy. Niemniej jednak ustęp 5. jasno wskazuje na fakt, iż osoba nadzór BHP na budowie ma obowiązek egzekwowania przestrzegania przepisów oraz zasad BHP.
