CHOROBY ZAWODOWE
Choroba zawodowa może dotknąć pracowników wielu zawodów po długich latach pracy w niesprzyjających warunkach, ale też po krótkim czasie narażenia na czynniki szkodliwe lub na chorobotwórczy sposób wykonywania pracy. Pracownik ma prawo zgłosić tą chorobę jako chorobę zawodową, ale też może to zrobić pracodawca, pracownik służby BHP lub lekarz medycyny pracy. Dowiedz się jak to zrobić i jaka jest procedura.
Czym jest choroba zawodowa?
Choroba zawodowa to choroba, która została spowodowana sposobem wykonywania pracy lub czynnikami szkodliwymi w środowisku pracy oraz jest wpisana do wykazu chorób zawodowodowych.
Sposób wykonywania pracy to np. powtarzalne ruchy nadgarstakmi przy dokręcaniu śrub czy pakowaniu przedmiotów. Jest to też praca głosem czyli tak zwana choroba zawodowa nauczycieli.
Czynniki szkodliwe w środowisku pracy które wywołują chorobę zawodową to między innymi hałas, drgania, promieniowanie.
Rodzaje chorób zawodowych
Rozporządzenie w sprawie wykazu chorób zawodowych wyszczególnia następujące choroby:
| 1. | Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne | w przypadku zatruć ostrych – 3 dni, w przypadku zatruć przewlekłych – w zależności od rodzaju substancji |
| 2. | Gorączka metaliczna | 3 dni |
| 3. | Pylice płuc: | |
| 1) | pylica krzemowa | nie można określić |
| 2) | pylica górników kopalń węgla | nie można określić |
| 3) | pylico-gruźlica | nie można określić |
| 4) | pylica spawaczy | nie można określić |
| 5) | pylica azbestowa oraz pozostałe pylice krzemianowe | nie można określić |
| 6) | pylica talkowa | nie można określić |
| 7) | pylica grafitowa | nie można określić |
| 8) | pylice wywoływane pyłami metali | nie można określić |
| 4. | Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu: | |
| 1) | rozległe zgrubienia opłucnej | nie można określić |
| 2) | rozległe blaszki opłucnej lub osierdzia | nie można określić |
| 3) | wysięk opłucnowy | 3 lata |
| 5. | Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń | 1 rok |
| 6. | Astma oskrzelowa | 1 rok |
| 7. | Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych: | |
| 1) | postać ostra i podostra | 1 rok |
| 2) | postać przewlekła | 3 lata |
| 8. | Ostre uogólnione reakcje alergiczne | 1 dzień |
| 9. | Byssinoza | 7 dni |
| 10. | Beryloza | nie można określić |
| 11. | Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych | nie można określić |
| 12. | Alergiczny nieżyt nosa | 1 rok |
| 13. | Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym | 1 rok |
| 14. | Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym | 2 lata |
| 15. | Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat: | |
| 1) | guzki głosowe twarde | 2 lata |
| 2) | wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych | 2 lata |
| 3) | niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią | 2 lata |
| 16. | Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego: | |
| 1) | ostra choroba popromienna uogólniona po napromieniowaniu całego ciała lub przeważającej jego części | 2 miesiące |
| 2) | ostra choroba popromienna o charakterze zmian zapalnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki podskórnej | 1 miesiąc |
| 3) | przewlekłe popromienne zapalenie skóry | nie można określić |
| 4) | przewlekłe uszkodzenie szpiku kostnego | nie można określić |
| 5) | zaćma popromienna | 10 lat |
| 17. | Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi: | |
| 1) | rak płuca, rak oskrzela | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 2) | międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 3) | nowotwór układu krwiotwórczego | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 4) | nowotwór skóry | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 5) | nowotwór pęcherza moczowego | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 6) | nowotwór wątroby | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 7) | rak krtani | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 8) | nowotwór nosa i zatok przynosowych | indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
| 9) | nowotwory wywołane działaniem promieniowania jonizującego z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10% | indywidualnie, po oszacowaniu ryzyka |
| 18. | Choroby skóry: | |
| 1) | alergiczne kontaktowe zapalenie skóry | 2 lata |
| 2) | kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia | 1 miesiąc |
| 3) | trądzik olejowy, smarowy lub chlorowy o rozległym charakterze | 1 miesiąc |
| 4) | drożdżakowe zapalenie skóry rąk u osób pracujących w warunkach sprzyjających rozwojowi drożdżaków chorobotwórczych | 1 miesiąc |
| 5) | grzybice skóry u osób stykających się z materiałem biologicznym pochodzącym od zwierząt | 1 miesiąc |
| 6) | pokrzywka kontaktowa | 2 miesiące |
| 7) | fotodermatozy zawodowe | 2 lata |
| 19. | Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy: | |
| 1) | przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki | 1 rok |
| 2) | przewlekłe zapalenie kaletki maziowej | 1 rok |
| 3) | przewlekłe uszkodzenie łąkotki u osób wykonujących pracę w pozycji klęczącej lub kucznej | 1 rok |
| 4) | przewlekłe zapalenie okołostawowe barku | 1 rok |
| 5) | przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej | 1 rok |
| 6) | zmęczeniowe złamanie kości | 1 rok |
| 20. | Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: | |
| 1) | zespół cieśni w obrębie nadgarstka | 1 rok |
| 2) | zespół rowka nerwu łokciowego | 1 rok |
| 3) | zespół kanału de Guyona | 1 rok |
| 4) | uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego u osób wykonujących pracę w pozycji kucznej | 1 rok |
| 21. | Obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz | 2 lata |
| 22. | Zespół wibracyjny: | |
| 1) | postać naczyniowo-nerwowa | 1 rok |
| 2) | postać kostno-stawowa | 3 lata |
| 3) | postać mieszana: naczyniowo-nerwowa i kostno-stawowa | 3 lata |
| 23. | Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego: | |
| 1) | choroba dekompresyjna | 5 lat |
| 2) | urazy ciśnieniowe | 3 dni |
| 3) | następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem | 3 dni |
| 24. | Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia: | |
| 1) | udar cieplny albo jego następstwa | 1 rok |
| 2) | wyczerpanie cieplne albo jego następstwa | 1 rok |
| 3) | Odmroziny | 1 rok |
| 25. | Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi: | |
| 1) | alergiczne zapalenie spojówek | 1 rok |
| 2) | ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym | 3 dni |
| 3) | epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek lub rogówki | 1 rok |
| 4) | zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi | 3 lata |
| 5) | zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego | 10 lat |
| 6) | centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego | 3 lata |
| 26. | Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa | nie można określić |
Jeżeli natomiast pracownik będzie miał chorobę wywołaną pracą, a nie będzie ona wyszczególniona w tym wykazie to nie może ona zostać uznana za chorobę zawodową.
Komu zgłosić chorobę zawodową?
Chorobę zawodową zgłasza się do Powiatowego Państwowego Inspektora Sanitarnego. Na dzienniku podawczym należy wypełnić druk zgłoszenia podejrzenia o chorobę zawodową.
Kto może zgłosić chorobę zawodową?
Chorobę zawodową może zgłosić:
- Pracodawca
- Pracownik lub były pracownik
- Lekarz medycyny pracy
- Lekarz Stomatolog.
Jaka jest dalsza procedura po zgłoszeniu choroby zawodowej?
Po otrzymaniu informacje o podejrzeniu choroby zawodowej Inspektor Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego kieruje pracownika na badanie lekarskie w Ośrodku Medycyny Pracy. Celem tego badania jest stwierdzenie czy pracownik ma uraz lub chorobę, która jest zawarta w wykazie chorób zawodowych. Jeżeli taka choroba zostanie stwierdzona Inspektor Państowego Inspektoratu Sanitarnego kontroluje wszystkie zakłady pracy gdzie pracownik był zatrudniony celem stwierdzenia czy w tych zakładach pracy występowały czynniki szkodliwe lub sposób wykonywania pracy który miał wpływ na powstanie tej choroby oraz jak długo trwało narażenie.
Jeżeli zostanie stwierdzona choroba oraz inspektor potwierdzi pracę w narażeniu na czynniki chorobotwórcze to następnie wydawana jest decyzja pozytywna.
Kiedy inspektor nie uzna choroby za chorobę zawodową?
Inspektor Państwowej Inspekcji Sanitarnej nie uzna choroby za chorobę zawodową jeżeli albo uraz pracownika lub choroba nie jest w wykazie chorób zawodowych, albo pomimo występowania urazu lub choroby pracownik nie pracował w narażeniu na czynnik szkodliwy lub w pracy w której sposób wykonywania pracy mógłby wpływać na rozwój choroby zawodowej.
Dalsze kroki po stwierdzeniu choroby zawodowej
Po stwierdzeniu choroby zawodowej Państwowy Pnspektor Sanitarny przesyła informacje do Państwowej Inspekcji pracy, do pracodawcy oraz do pracownika. Pracodawca ma obowiązek dokonać aktualizacji oceny ryzyka zawodowego oraz standardów BHP. Celem tej aktualizacji jest sprawdzenia czy na stanowisku pracy występują czynniki mające wpływ na powstawanie i rozwój choroby zawodowej. Jeżeli takie występują pracodawca musi zrewidować czy dokonał wszelkich możliwych działań w celu minimalizacji, eliminacji lub izolacji czynnika szkodliwego. Ponadto musi przenieść pracownika na inne stanowisko pracy gdzie nie będzie dalej narażony na działanie czynnika, który spowodował chorobę zawodową.
Odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej
Pracownik ma prawo ubiegać się o odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej. Należy wtedy złożyć wniosek o przyznanie jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pracownik otrzymuje listownie termin komisji lekarskiej. Musi stawić się na nią z dokumentacją medyczną, orginałem dokumentu twierdzącego chorobę zawodową oraz drukiem poświadczającym iż jest zdrowy N-9. Następnie komisja decyduje o wysokości jednarozowego odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej.
Wysokość odszkodowania
Wysokość odszkodowania ustalona jest na podstawie procentowego uszczerbku na zdrowiu. Odpowiednie rozporządzenie definiuje ile procent uszczerbku na zdrowiu lekarz może przyznać za konkretny uraz lub chorobę zawodową. Natomiast za każdy 1% uszczerbku na zdrowiu ZUS wypłaca kwotę równą 20% średniej krajowej z ubiegłego roku. 2018 roku ta kwota wynosi 854 zł.
