WYPADEK PRZY PRACY – WINA PRACOWNIKA, A PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNA

Wielokrotnie w swojej pracy zawodowej spotkałem się z opinią, iż jeżeli pracownik nie przestrzegał przepisów BHP i w wyniku tego doszło do zdarzenia to nie jest to uznane za przyczynę zewnętrzną… Dla mnie jako dla głównego specjalisty ds. BHP z ponad 10-letnim stażem jest to dość dziwne stwierdzenie, jednak fakt iż spotkałem się z tym wielokrotnie skłonił mnie do wyjaśnienia tej kwesti.

Wróćmy do źródła. Wypadek przy pracy będzie uznany jeżeli spełni wymagania definicji zawartej w przepisach prawa.

Wypadek przy pracy to zdrazenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć pozostające w związku z pracą. Z definicji wynika iż nie ma tu mowy o określaniu przyczyn i/lub okoliczności wypadku, w szczególności tego kto przyczynił się do zaistnienia wypadku.

Przyczyną zewnętrzną jest wszystko to co pochodzi z zewnątrz organizmu. Jeżeli pracownik upadnie i uderzy o podłogę to jest to przyczyna zewnętrzna. Jeżeli pracownikowi maszyn wciągnie rękę, uczestniczy w wypadku drogowym lub upadnie na schodach – siła i bodziec wywołujący uraz pochodzi z zewnątrz. Są również mniej oczywiste sytuacje, np. wysiłek fizyczny wywoła zawał. Jednak tutaj konkretnej oceny dokona zespół powypadkowy, który ma prawo subiektywnie oceniać przyczyny i okoliczności zdarzenia, w tym przyczynienie się czynnika zewnętrznego do wywołania czynnika wewnętrznego.

Zupełnie niezależną kwestią jest określenie jaka była przyczyna wypadku. W protokole powypadkowym należy określić:

• przyczyny i okoliczności wypadku
• czy do wypadku przyczyniło się rażące niedbalstwo i/lub umyślność pracownika w trakcie wykonywania pracy,
• czy wyłączną winą była wina pracodawcy,
• czy pracownik był pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających w trakcie wypadku.

Oceniając wypadek np. z winy pracownika – przypuśćmy, że nie założył przydzielonych butów ochronnych i upadająca pleta złamała mu palec u nogi – można śmiało stwierdzić iż wyczerpuje definicję wypadku przy pracy – jest zdarzeniem nagłym, wywołanym przyczyną zewnętrzną (upadającą paletą), powodujące uraz (złamany palec) pozostające w związku z pracą. Jednak kilka punktów wczesniej piszemy iż przyczyną wypadku było niestosowanie przepisów BHP przez pracownika, w szczególności niestosowanie obuwia ochronnego, które w tej sytuacji zapobiegłoby wypadkowi przy pracy.